Elektrikli araçlar giderek yaygınlaşırken, sürücüler arasında menzil hesaplarıyla ilgili kafa karışıklığı da artıyor. Üreticilerin verdiği WLTP menzilleri, gerçek kullanımda çoğu zaman farklı sonuçlar doğurabiliyor. Peki, WLTP nedir ve TEH ile TEL değerleri neyi ifade ediyor?
WLTP Nedir?
WLTP (Worldwide Harmonised Light Vehicle Test Procedure), araçların yakıt tüketimi, emisyon değerleri ve elektrikli araç menzillerini standart bir test döngüsü üzerinden ölçen küresel bir sistemdir. Test, farklı hız ve sürüş koşullarını simüle ederek, araçların laboratuvar ortamında gerçekçi menzil ve enerji tüketimi tahmini sunmasını amaçlıyor.
WLTP menzili, bir elektrikli aracın tek şarjla kat edebileceği maksimum mesafeyi gösterir. Hesaplama şu şekilde yapılır:
Menzil = Kullanılabilir batarya enerjisi ÷ Bataryadan çekilen enerji tüketimi
Bazı üreticiler ayrıca “şehir içi menzil” değerini de paylaşır. Bu değer, düşük ve orta hız fazları kullanılarak elde edilir ve genellikle 60 km/s altında seyreden sürücüler için geçerlidir. Karma menzil ise düşük ve yüksek hız fazlarını birleştirir ve şehir ile otoyol sürüşünü kapsar; çoğu üretici tarafından ilan edilen menzil de bu değer üzerinden verilir.
WLTP Test Döngüsü
WLTP test döngüsü, 30 dakikalık kontrollü bir hız ve dur-kalk süreciyle yürütülür. Test 23°C ortam sıcaklığında yapılır ve dört fazdan oluşur:
| Faz | Maks Hız (km/s) | Ortalama Hız (km/s) | Süre |
|---|---|---|---|
| Düşük | 56,5 | 25,7 | 9:49 |
| Orta | 76,6 | 44,5 | 7:13 |
| Yüksek | 97,4 | 60,8 | 7:35 |
| Çok Yüksek | 131,3 | 94 | 5:23 |
WLTP, aracın şebekeden çektiği enerji üzerinden tüketimi ölçer ve Wh/km cinsinden sunar. Göstergedeki tüketim ise bataryadaki depolanmış enerji üzerinden hesaplanır, şarj kayıplarını içermez. Şarj sırasında kaybolan enerji genellikle %7–12 arasında değişir, soğuk havalarda bu oran artabilir.
TEH ve TEL Nedir?
WLTP menzil değerlerinde bazen TEH (Test Energy High) ve TEL (Test Energy Low) ifadeleriyle karşılaşılır. Buradaki “yüksek” ve “düşük”, test döngüsünün hız fazlarıyla değil, aracın donanım ve trim seçenekleriyle ilgilidir.
Örnekler:
- Volkswagen ID.7 Pro Tourer:
- TEL (küçük jantlı, düşük donanım): 600 km
- TEH (büyük jantlı, ekstra donanım): 583 km
- Tesla Model Y Long Range AWD:
- TEL: 589 km
- TEH: 568 km
- BMW iX3 50 xDrive:
- TEL: 805 km
- TEH: 679 km
Üreticiler genellikle pazarlamada en düşük donanımlı modelin WLTP karma menzilini öne çıkarır, bu nedenle menzil değerleri gerçekte daha düşük olabilir.
WLTP Alternatifleri: EPA ve CLTC
WLTP’ye alternatif olarak farklı ülkelerde farklı test prosedürleri kullanılıyor:
- CLTC (China Light-Duty Vehicle Test Cycle): Çin’de kullanılır, WLTP’ye göre daha iyimser değerler verir ve sadece üç faz içerir. Örneğin BYD Atto 3, CLTC’de 510 km menzil sunarken WLTP’ye çevrildiğinde 420 km olur.
- EPA (ABD): ABD Çevre Koruma Ajansı’nın testi, kısa ve yüksek hızlı otoyol testi ile şehir sürüşünü birleştirir. Gerçek dünya koşullarına daha yakın sonuç verir. Örneğin Volkswagen ID.4 Pro (2023) modeli:
- EPA menzili: 442 km
- WLTP menzili: 519 km
Özetle, WLTP sürücülere standart bir karşılaştırma imkânı sunarken, TEH/TEL farkları, donanım ve opsiyonlara bağlı olarak menzilde değişiklik yaratır. Gerçek dünya koşullarında menzil çoğu zaman laboratuvar değerlerinden düşük olur, bu nedenle kullanıcıların WLTP rakamlarını bir yaklaşım değeri olarak değerlendirmesi önemlidir.
Leave a Reply